(قرآنیکا: نشریه بین المللی پژوهش‌های قرآنی) (ISSN 2289-5396 | EISSN 2590-4167) نشریه‌ای به چهار زبان انگلیسی، عربی، مالایی و فارسی است. این نشریه توسط مرکز پژوهش‌های قرآنی دانشگاه مالایا (CQR) به زبان‌‌های انگلیسی، عربی و مالایی هر سال در دو شماره منتشر می‌شود و بخش فارسی این نشریه با همکاری معهد عالی علوم اسلامی و مرکز مطالعات و پژوهش‌های علوم انسانی شورای مرکزی اهل سنت و جماعت جنوب ایران، سالانه به‌صورت یک شماره ویژه منتشر خواهد شد. این نشریه انعکاس‌دهنده‌ی مقالات پژوهشی در تمامی زمینه‌های مطالعات قرآنی است. تمامی مقالات فرستاده‌شده، ابتدا توسط هیئت تحریریه ارزیابی می‌شوند. سپس برای بررسی دقیق به‌صورت بی‌نام و به روش داوری همتا - دوسویه ناشناس (Double-blind peer review) در اختیار داوران قرار خواهند گرفت و انتشار نهایی آن پس از بررسی دقیق هیئت تحریریه خواهد بود؛ بنابراین جلوگیری از قصور در فرایند انتشار مقاله مهمترین وظیفه و مسئولیت هیئت تحریریه است. بر این اساس از تمامی کسانی که در فرایند انتشار مقاله نقش دارند (نویسندگان، داوران و اعضای هیئت تحریریه) انتظار می‌رود کاملاً از خط‌مشی اخلاقی قرآنیکا درباره‌ی انتشار مقالات به شرح زیر پیروی و آن را به بهترین شکل اجرا کنند:
وظایف و مسئولیت‌های اخلاقی سردبیر نشریه
- سردبیر باید مقالات ارسال‌شده را بر مبنای صلاحیت علمی ارزیابی کند. در این راستا نباید نژاد، قومیت، جنسیت، شهروندی، اعتقاد دینی، فلسفه‌ی سیاسی و وابستگی نهادی نویسنده در نظر گرفته شود. سردبیر باید اطمینان دهد که هر یک از مقالات دریافت شده بر اساس محتوای فکری آن بررسی می‌شود.
- سردبیر نباید بدون رضایت کتبی و صریح نویسنده از اطلاعات مقاله‌ای که هنوز منتشرنشده است برای اهداف پژوهشی خود بهره ببرد یا اطلاعات مربوط به فرایند رسیدگی به مقاله را برای منفعت شخصی استفاده کند.
- سردبیر باید اطمینان دهد، مقالاتی که برای انتشار پذیرفته‌شده، توسط حداقل دو دارو متخصص موردبررسی قرارگرفته است.
- سردبیر باید راستی و امانت در فرایند انتشار مقالات را تضمین کند. از همین روی، سردبیر و اعضای هیئت تحریریه نباید اطلاعات مقاله‌ی دریافت شده را برای دیگران افشا کنند.
- سردبیر باید پاسخگوی نگرانی‌های اخلاقی در رابطه با مقاله‌ی ارسال‌شده یا منتشرشده، باشد.
نکته: مدیرمسئول نشریه، در رابطه با همه‌ی محتوایی که در هیئت تحریریه در حال بررسی است و همچنین زمان‌بندی انتشار آن اختیار کامل دارد.
مسئولیت‌های اخلاقی هیئت تحریریه
- اعضای هیئت تحریریه نباید بدون رضایت کتبی و صریح نویسنده از اطلاعات مقاله‌ی منتشرنشده برای اهداف پژوهشی خود استفاده کنند.
- هیئت تحریریه مسئولیت تصمیم‌گیری درباره‌ی انتشار مقالات ارسالی را برعهده دارد.
- هیئت تحریریه باید اطمینان دهد، اطلاعات مربوط به مقالات ارسالی توسط نویسنده یا نویسندگان محرمانه نگه‌داشته می‌شود.
- هیئت تحریریه به‌صورت منطقی، منصفانه و مناسب و همچنین با در نظر گرفتن خطی مشی نشریه باید پاسخگوی شکایت‌های واصله درباره‌ی مقالات ارسالی یا منتشرشده باشد.
- هیئت تحریریه در قبال هر آنچه در نشریه منتشر می‌شود، پاسخگوست؛ بنابراین اختیار تام و مسئولانه نسبت به پذیرش یا عدم پذیرش تمامی مقالات را دارد.
مسئولیت‌های اخلاقی داوران
- داوران باید با سردبیر در فرایند بررسی مقاله‌ها و تصمیم‌گیری در رد یا پذیرش مقاله‌ها و همچنین از طریق هیئت تحریریه با نویسندگان در راستای تقویت مقاله‌شان همکاری کنند.
- هر داور دعوت‌شده‌ای که تخصص لازم برای بررسی محققانه یک مقاله را در خود نمی‌بیند، باید فوراً موضوع را به سردبیر اعلام کند و دعوت برای داروی را نپذیرد.
- مقاله‌ای که برای فرایند داوری پذیرفته می‌شود، باید به‌عنوان سندی محرمانه در نظر گرفته شود؛ بنابراین نباید به دیگران نشان داده‌شده یا درباره‌ی آن بحث شود، مگر اینکه مدیرمسئول نشریه چنین اجازه‌ای داده باشد. این اقدام درباره‌ی شخصی که داوری مقاله را نپذیرفته، نیز صادق است.
- داوری یک مقاله باید به‌طور واضح در جهت هدف و محدوده‌ی تحقیق انجام‌شده، تنظیم شود. برای اینکه نویسندگان بتوانند نظرات و پیشنهادهای داوران را در جهت تقویت مقاله‌شان استفاده کنند، هرگونه نظر و پیشنهادی باید با استدلال به‌طور واضح بیان شود. هرگونه نقد شخصی به نویسندگان، درخور و شایسته داوری نیست.
- داوران باید هر کار پژوهشی مرتبط یا منتشر شده ای که نویسندگان از آنها نقل قول دارند را شناسایی کنند و در فرایند داوری به آن توجه کنند. همچنین هرگونه اظهارنظری در مقاله که به‌عنوان مشاهده، استنتاج و استدلال توصیف‌شده است؛ ولی در کارهای منتشرشده پیشین گزارش‌شده است، باید ضمیمه‌ی نقل‌قول مذکور در مقاله شود. داور باید در صورت مشاهده هرگونه تشابه و هم‌پوشانی قابل‌توجه میان مقاله‌ی تحت بررسی و هر مقاله‌ی دیگری (منتشرشده یا نشده) مراتب را به سردبیر اعلام کند.
- هر داوری که تضاد منافع ناشی از رقابت، همکاری، وابستگی یا هر نوع رابطه‌ی دیگری با نویسندگان، شرکت‌ها یا مؤسسه‌های مرتبط با مقاله را داشته باشد و پژوهش موردنظر نیز در چارچوب این روابط تعریف شده باشد، باید از داوری آن مقاله خودداری و تضاد منافع خود را فوراً به سردبیر اعلام کند.
- اطلاعات و نظرات منتشرنشده در یک مقاله‌ی ارسالی نباید بدون رضایت کتبی از نویسندگان برای پژوهش شخصی داوران استفاده شود. هرگونه اطلاعات و نظرات خاصی که از طریق فرایند داوری حاصل‌شده است، باید به‌صورت محرمانه نگه‌داشته شود و برای منفعت شخصی داوران استفاده نشود. این اقدام درباره‌ی داوران دعوت‌شده‌ای که داوری یک مقاله را نپذیرفتند، نیز صادق است.
مسئولیت‌های اخلاقی نویسندگان
- نویسندگان باید اطمینان دهند که کارشان کاملاً اصیل و بدیع است و کار انجام‌شده و نتایج آن را همراه با هدف و اهمیت آن با دقت تمام ارائه دهند. مقاله باید جزئیات و منابع لازم و کافی را دارا باشد تا به دیگران اجازه دهد از آن نقل‌قول کنند. مقالاتی که وارد فرایند داوری (بررسی دقیق) می‌شوند باید دقیق، هدفمند و جامع باشند و نظر یا دیدگاه‌های هیئت تحریریه باید به‌طور واضح انعکاس‌دهنده‌ی این وضعیت باشد. هرگونه اظهارنظر غیرعلمی و غیرمسئولانه که نتایج ضد اخلاقی را به دنبال دارد، قابل‌قبول نیست.
- نویسندگان باید اطمینان دهند که مقالات ارسالی حاصل تحقیقات خودشان است. اگر آنها از کلمات یا کارهای دیگران استفاده کرده باشند، نقل‌قول آن باید دقیق و به‌طور واضح ذکر شود. سرقت ادبی در همه‌ی اشکالش نتایج غیراخلاقی را در فرایند انتشار ایجاد کرده و غیرقابل‌قبول است.
- مقالات ارسالی نباید به‌طور هم‌زمان برای سایر مجلات ارسال‌شده یا در نشریه‌ای دیگر به چاپ رسیده باشند.
- حق نویسندگی به کسانی محدود می‌شود که درباره‌ی مفهوم، طرح، اجرا یا تفسیر تحقیق انجام‌شده، مشارکت داشته باشند. نویسنده‌ی مکاتبه کننده با نشریه باید اطمینان دهد، تنها نام نویسندگان همکار و مسئول در مقاله ذکرشده است. همچنین همه‌ی نویسندگان همکار، نسخه‌ی نهایی مقاله را دیده و با انتشار آن برای نشریه موافقت کرده‌اند.
- نویسندگان موظفاند هرگونه تضاد منافع را که احتمالاً بر نتیجه‌ی پژوهش یا تفسیر یافته‌های آنها تأثیرگذار بوده فاش کنند (برای مثال کمک‌های مالی مانند کمک‌های افتخاری، پژوهانه یا سرمایه‌گذاری مالی و همچنین کمک‌های غیرمالی نظیر وابستگی در رابطه‌ی شخصی، حرفه‌ای و...). همه‌ی منابعی که دلالت بر پشتیبانی مالی برای انجام کار دارد باید به‌صورت شفاف مطرح شوند (ازجمله شماره پژوهانه یا هر شماره مرجع دیگری اگر وجود داشته باشد).
- نویسندگان موظفاند در فرایند داوری مقاله مشارکت داشته باشند و با سردبیر در پاسخ فوری به درخواست‌هایشان برای منظم کردن اطلاعات، توضیحات، مدرک تأیید مرام‌نامه‌ی اخلاقی و اجازه‌ی حق چاپ همکاری کنند.
- اگر نویسندگان اشتباه قابل‌ملاحظه یا عدم دقت را در مقاله‌ی ارسال‌شده مشاهده کنند، باید فوراً این موضوع را به سردبیر یا انتشاردهندگان نشریه اعلام کنند و با آنها در این زمینه چه از طریق تصحیح بی‌نظمی یا انصراف از انتشار و بازپس‌گیری مقاله همکاری کنند. اگر سردبیر یا انتشاردهنده‌ی نشریه از طریق افراد دیگر بعد از انتشار مقاله متوجه شود که مقاله‌ی منتشرشده حاوی اشتباه قابل‌ملاحظه‌ای است، برعهده‌ی نویسنده است تا فوراً مقاله را بازپس گرفته یا آن را اصلاح کند یا برای صحت آنچه که در مقاله ذکر شده است، مدرکی به سردبیر ارائه دهد.
نکته: قرآنیکا در زمینه‌ی مباحث اخلاقی پژوهش از اصول و ضوابط کمیته‌ی اخلاق بین‌المللی نشر (COPE) پیروی می‌کند.
انتقال حق چاپ:
1- سلب مسئولیت
قرآنیکا تلاش دارد از صحت و دقت محتوای مقالات اطمینان حاصل کند. نظرات، بحث‌ها، دیدگاه‌ها و پیشنهادهایی که در مقالات این نشریه بیان می‌شود، ضرورتاً انعکاس‌دهنده‌ی خط‌مشی رسمی قرآنیکا یا دیدگاه‌های هیئت تحریریه و انتشاردهندگان نشریه نیست. قرآنیکا و انتشاردهندگانش مسئولیتی در قبال هرگونه مجادله و مباحثه‌ای که ممکن است از انتشار مقالات حاصل شود، ندارند.
نشریه این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که بر اساس صلاح‌دید خود، شرایط و ضوابط انتشار مقاله را تغییر دهد.
2- حق چاپ
مقاله‌ی ارسالی نباید هم‌زمان به نشریه دیگری ارسال‌شده یا در نشریه‌ای دیگر به چاپ رسیده باشد. با ارسال مقاله، نویسنده یا نویسندگان موافقت کرده‌اند که حق چاپ مقاله به انتشاردهنده، منتقل شده است.